Over de grens liggen kansen

Ondernemen zonder grenzen is het jaarthema van HISWA Vereniging. De superjachtbouw, onder de vlag van HISWA Holland Yachting Group, heeft een vooraanstaande positie op de internationale markt. Watersportbedrijven die zich in Nederland richten op buitenlandse gasten kijken ook over grenzen heen. Wat zijn de trends en waar liggen kansen?

Tekst: Lisette Vos

Wie het over export heeft, kijkt al snel naar de superjachtbouw. Uit het persbericht over de jaarcijfers van vorig jaar blijkt dat het Nederlandse superjachtbouwcluster over de grens goed blijft presteren. In 2015 had het cluster een recordjaar met de lancering van 22 luxe jachten met een totale waarde 1,18 miljard euro. Vorig jaar bleven de Nederlandse jachtwerven iets achter, toch leverden zij 18 superjachten op met een totale waarde van 927 miljoen euro. Mondiaal had Nederland vorig jaar een marktaandeel van 21,6 procent in de categorie ‘jachten boven 30 meter’. In 2014 lag dat percentage op 17,7 procent.

Markttrends superjachtbouw

De cijfers van de superjachtbouw over 2016 vallen des te meer in positieve zin op, omdat de maritieme sector als geheel in zwaar weer verkeert. Een verklaring is dat de superjachtbouw minder afhankelijk is van de conjunctuur: kopers van een superjacht zijn miljardairs die niet snel last hebben van een economische crisis. Het betekent echter niet dat de Nederlandse jachtwerven en toeleveranciers op hun lauweren kunnen rusten, aldus exportmanager Jeroen Sirag van HISWA Holland Yachting Group. “We moeten de mondiale markttrends goed in de gaten houden. Een paar jaar geleden waren bijvoorbeeld alle pijlen op Rusland gericht. Dat ligt nu weer anders.”

Contest Yachts uit Medemblik – één van de leden van HISWA Holland Yachting Group – kijkt positief terug op 2016, met onder meer de bouw van de eerste Contest 67CS. Tachtig procent van de omzet van de jachtbouwer is afkomstig van buitenlandse klanten. Volgens directeur Arjen Conijn van Contest Yachts vraagt de exportmarkt om een actieve inzet, waardoor je als bedrijf niet afhankelijk bent van één specifieke markt. “Je moet alert zijn en in de gaten houden waar zich kansen voordoen. Dat is het spel. Nu gaat het in Rusland en Turkije wat minder. En komt Amerika weer meer op. Dat heeft bijvoorbeeld met de valuta te maken. En we zien kansen in opkomende markten, zoals in Azië.”

Helft gasten is Duits

Waar de leden van de Holland Yachting Groep – en ook Orange Yachting Group – zich vooral op de internationale markt begeven, kijken andere HISWA-leden op hun manier over grenzen heen. Voor het verhuurbedrijf Friesland Boating in Sneek en Koudum is de omzet voor tweederde afkomstig van buitenlandse gasten. Circa de helft van álle klanten komt uit Duitsland. Volgens manager Gerben Zwerver van Friesland Boating ligt het buurland op een acceptabele afstand, waardoor Duitse gasten voor een weekeinde naar Friesland rijden. Bijkomend voordeel: Duitsers komen graag terug als het bevalt. Zwerver: “Zij willen dat de verhuur niet complex is. Ik zeg altijd: ‘Ik verkoop vaarvakanties, geen reglementen.’”

Eén keer in de paar jaar heeft het Friese verhuurbedrijf een stand op Boot Düsseldorf om klanten te verleiden naar Friesland te komen. Verreweg de meeste nieuwe gasten (90 procent) weten Friesland Boating echter te vinden via internet. Volgens Zwerver is het van groot belang dat het bedrijf bij de zoekresultaten in Google bovenaan staat. “Nieuwe klanten zijn belangrijk, maar op herhaalgasten bouw je een bedrijf. Niet op een klant die een keer een boot wil huren.”

Elektrisch varen spreekt veel Duitse gasten aan

Zwerver gaat met de tijd mee om de (buitenlandse) klanten te blijven bedienen. Sinds september vorig jaar is hij directeur van Elfsteden Vaarvakanties BV die investeert in elektrisch varen. In samenwerking met het fonds Schone Energie Friesland bouwt dit bedrijf verouderde houseboten uit de vloot van Friesland Boating om tot elektrische vaartuigen, van alle gemakken voorzien. De elf boten krijgen elk een plaatsnaam van de Elfstedentocht. Elektrisch varen trekt nieuwe klanten en doelgroepen aan die in alle rust van de natuur willen genieten, zonder geluid van de motor. Volgens Zwerver spreekt elektrisch varen Duitse gasten aan. “Zij zijn al verder met duurzaamheid. Duitsers zijn eerder bereid om voor hogere huur van een nieuwe moderne elektrische boot te betalen.”

Samenwerking evofenedex

HISWA Vereniging neemt verder initiatieven om kansen op de exportmarkt onder alle leden onder de aandacht te brengen. Eén van de concrete acties is de voorgenomen samenwerking met evofenedex, de vereniging die bedrijven in de export (en logistiek) ondersteunt. Volgens programmamanager Peter van Rheenen van evofenedex lopen veel bedrijven – in álle branches – letterlijk tegen grenzen aan. De regelgeving, zoals de Douanewetgeving, is complex en verandert regelmatig. “Wij adviseren onze leden hoe zij de kosten voor export zo laag mogelijk kunnen houden. En wij helpen onze leden om risico’s te beperken, bijvoorbeeld door de aansprakelijkheid bij vervoer van het product naar het buitenland goed vast te leggen.”

Evofenedex biedt circa 15.000 leden kennis en advies, waaronder bedrijven uit de maritieme sector. In samenwerking met HISWA Vereniging wil de vereniging een basiscursus export voor HISWA-leden opzetten. Dit jaar staan twee lezingen bij HISWA Vereniging op de agenda, waarin Van Rheenen onder meer de valkuilen van de export benoemt. “Bij veel bedrijven die internationaal ondernemen is de kennis nog onvoldoende, terwijl zij de valkuilen wél kunnen omzeilen. Een voorbeeld? Een bedrijf moet een exportproduct voor de Douane classificeren. Als je voor de verkeerde categorie kiest, loop je de kans dat je te veel moet betalen.”

Trends in export

Evofenedex volgt de ontwikkelingen op de exportmarkt op de voet. De administratieve lastendruk voor exporteurs en het gelijke speelveld tussen landen in Europa blijven actuele thema’s. Recent is het vrijhandelsverdrag CETA tussen Europa en Canada vastgelegd. Dat betekent onder meer dat Nederlandse bedrijven in Canada geen invoerheffing hoeven te betalen. Of het verdrag TTIP met de Verenigde Staten doorgaat, is onzeker. En ieder jaar houdt evofenedex een onderzoek naar de trends, knelpunten en verwachtingen in de Nederlandse export. Uit het rapport Trends in export 2017 blijkt dat terugkerend protectionisme, de Brexit en opkomende markten, zoals Iran, voor exporteurs belangrijke thema’s zijn.

Voor het Nederlandse maritieme cluster is de exportmarkt van groot belang. Volgens de Maritieme Monitor 2015 gaat het om ca. 22,5 miljard euro, dat is tweederde van de totale omzet. De Trade Council van Nederland Maritiem Land, waarin HISWA Vereniging is vertegenwoordigd, zet zich in om de wereldwijde afzetmarkt voor maritieme bedrijven te vergroten. Daarvoor heeft de Trade Council onder meer drie Maritieme hotspots aangewezen: Zuidoost-Azië, de Arabische Golf (inclusief Iran) en de Golf van Mexico (inclusief Houston). “Binnen die hotspots bekijken we waar kansen liggen voor bijvoorbeeld de superjachtbouw”, aldus voorzitter Sander Vergroesen van de Trade Council, in het dagelijks leven directeur van brancheorganisatie IRO voor bedrijven in de offshore.

Strategische beurzen en handelsmissies

De Trade Council spant zich vooral in om deelname aan strategische beurzen en handelsmissies in het buitenland te ondersteunen. Vanuit de Topsector Water, waarin het bedrijfsleven en de overheid samen optrekken, is geld beschikbaar voor exportpromotie. Volgens voorzitter Vergroesen van NML Trade Council is de bijdrage vanuit de Topsector Water voor de maritieme sector nog beperkt. Toch kunnen kleine bedragen net het verschil maken, stelt hij, vooral voor MKB-bedrijven die geen ruim budget hebben om aan te haken. “En we kunnen op een beurs net iets extra’s doen, bijvoorbeeld een receptie met de ambassadeur op een representatieve locatie. Het is belangrijk om goed voor de dag te komen.”

HISWA Holland Yachting Group heeft vanuit Topsector Water subsidie gehad voor een strategische beurs, zoals recent voor de Monaco Yacht Show. Andere beurzen waar de superjachtbouw zich als collectief presenteert zijn Fort Lauderdale Boat Show in Florida en de Miami International Boat Show. De Holland Yachting Group ging in 2014 ook mee op handelsmissie naar China, in gezelschap van Koning Willem Alexander. Daarnaast bouwt exportmanager Jeroen Sirag namens HISWA Holland Yachting Group aan een eigen netwerk in opkomende markten, zoals in Azië. “Zo hebben wij lokaal contact met de consul-generaal van Singapore, rondom de Singapore Yachtshow. Dat is een ideale locatie om de markt in Azië verder te verkennen.”

Arjen Conijn van Contest Yachts

Volgens Conijn van Contest Yachts kunnen de jachtbouwers onder de vlag van HISWA Holland Yacht Group nieuwe markten verkennen, waar zij als zelfstandig bedrijf niet snel voet aan de grond krijgen. “Naar Boot Düsseldorf gaat iedereen. Singapore is een heel ander verhaal. We kunnen daar als collectief proeven of die markt nieuwe mogelijkheden biedt.”

Lobby naar Den Haag

Martin Bloem van het kernteam Export & Promotie van Topsector Water, in het dagelijks leven werkzaam bij adviesbureau Marstrat, benadrukt het belang van de superjachtbouw voor de exportpromotie. Zijn taak in het kernteam is om de bijdrage vanuit de overheid aan de maritieme sector te vergroten. “Dat is nog best lastig. Met het nieuwe kabinet hopen we op een nieuwe koers”, stelt hij. Bloem doet daarbij een oproep aan alle HISWA-leden die actief zijn in de superjachtbouw om zich te laten horen. “Niet alleen op handelsmissies en beurzen in het buitenland. Maar ook richting de politiek. De superjachtbouw is het paradepaardje van de maritieme sector. Onze sector is in Den Haag nog vrij onbekend. We verdienen beter.”